Wydawca treści Wydawca treści

Drewno martwe w lasach

Zgodnie z art. 13 a ust. 2 Ustawy o lasach w lasach wszystkich kategorii własności, w tym także w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa, na terenie całego kraju wykonuje się w cyklu 5-letnim Wielkoobszarową Inwentaryzację Stanu Lasu (WISL).
Celem WISL jest określenie, a następnie monitorowanie stanu lasu oraz tempa i trendu zachodzących w nim zmian. Wyniki inwentaryzacji są wykorzystane wyłącznie dla celów statystycznych, które poza dostarczaniem danych o lasach polskich dla sprawozdawczości krajowej i międzynarodowej, banku danych o lasach będą również służyły formułowaniu, realizacji i ocenie polityki leśnej Państwa.
Prace w poszczególnych latach 5-letniego cyklu obejmują 20% powierzchni lasów i polegają na pomiarach i obserwacjach na stałych powierzchniach próbnych zakładanych w tzw. traktach rozmieszczonych w sieci 4x4 km.
 
Jednym z elementów mierzonych w trakcie WISL są zasoby drewna martwego. Podsumowania WISL z poszczególnych lat obserwacji są publikowane na stronie internetowej https://www.lasy.gov.pl/pl.

Dodatkowo pomiary drewna martwego wykonywane są w trakcie kolejnych rewizji planów urządzenia lasu (PUL). Zgodnie z nową instrukcją urządzania lasu (IUL) "o potrzebie dodatkowych pomiarów drewna martwego decyduje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, właściwy do sporządzenia planu urządzenia lasu dla danego nadleśnictwa".

Wskazówki dotyczące pomiaru drewna martwego, zamieszczone w instrukcji urządzania lasu (część I, rozdział II, punkt 5).
 
Miąższość drewna martwego określa się z podziałem na drewno: martwych drzew stojących i złomów, drzew ściętych i wywróconych oraz stanowiące fragmenty drzew martwych; podczas czynności pomiarowych pierśnic, względnie średnic w połowie długości, a także wysokości, względnie długości fragmentów drzew martwych, należy kierować się następującymi wytycznymi:

  1. Pomiarowi nie podlegają leżące fragmenty lub całe drzewa ścięte, wywrócone i złamane, znajdujące się w całości lub w części na powierzchni, jednakże ich pniak (środek) lub drzewo, z którego pochodzą, znajdują się poza granicami powierzchni próbnej, albo których pochodzenie jest nieznane.
  2. Pomiaru długości drzewa lub długości fragmentu drzewa, zakwalifikowanych do pomiaru miąższości drewna martwego na danej powierzchni próbnej, dokonuje się również poza granicami tej powierzchni.
  3. Martwe drzewa stojące (posusz) i martwe drzewa stojące złamane (złomy) rejestruje się, jeżeli ich pniak (środek pniaka) znajduje się w granicach powierzchni próbnej oraz gdy ich pierśnica jest większa lub równa 70 mm (w korze); w dokumencie źródłowym zapisuje się:
  • gatunek drzewa,
  • dla posuszu pierśnicę w mm (D1/3) oraz wysokość w metrach (HL),
  • dla złomu pierśnicę w mm (D1/3) oraz wysokość złomu w metrach (HL), przy czym nie uwzględnia się części złomu o grubości poniżej 70 mm);

 

  1. Do złomów nie zalicza się (nie dokłada się) ich odłamanych fragmentów mierzonych oddzielnie, zgodnie z zapisami pkt 6).
  2. Drewno drzew ściętych i wywróconych rejestruje się, jeżeli ich grubość w grubszym końcu jest większa niż 100 mm (w korze), a ich pniak (środek pniaka) znajduje się w granicach powierzchni próbnej; w wypadku wywróconego drzewa (z korzeniami) o zakwalifikowaniu drzewa do pomiaru decyduje jego powiązanie z powierzchnią przed obaleniem; w dokumencie źródłowym zapisuje się zarówno dla drzewa ściętego, jak i wywróconego:
  • gatunek drzewa,
  • grubość drzewa w mm (D1/2) mierzoną w połowie długości oraz długość drzewa w metrach (HL), przy czym nie uwzględnia się części drzewa ściętego lub wywróconego o grubości poniżej 70 mm);
  1. Pomiarowi podlegają też części martwych strzał, kłód, wierzchołków, gałęzi znajdujące się w granicach powierzchni i z nią powiązane (poprzez powiązanie z pniakiem, złomem, złomem żywym lub żywym drzewem), których grubość w grubszym końcu jest większa niż 100 mm (w korze), a ich długość większa niż 10 cm; w dokumencie źródłowym dla mierzonego fragmentu drzewa martwego zapisuje się:
  • gatunek drzewa,
  • grubość fragmentu drzewa w mm (D1/2) mierzoną w połowie jego długości oraz długość fragmentu drzewa w metrach (HL), przy czym nie uwzględnia się części fragmentu drzewa o grubości poniżej 70 mm.

 
Miąższość drewna martwego zestawia się dla całego nadleśnictwa według wybranych grup typów siedliskowych lasu, na formularzu tabeli XXI, zamieszczonym w rozdziale IX niniejszej instrukcji.